PERYÖN Türkiye İnsan Yönetimi Derneği tarafından yapılmış olan ve KPMG Türkiye tarafından yorumlanan 2019 Ücret Araştırması raporlarına göre kurumların yüzde 95´i 2019 yılında ücret artışını bir kez yapacak, zam ortalaması ise yüzde 16 olacak.
Perakende, profesyonel hizmetler, otomotiv, endüstriyel üretim, ilaç gibi 20´den fazla sektörden ve 100´ü aşkın şirketten katılımla gerçekleştirilen 2019 Ücret Araştırması Türkiye İnsan Yönetimi Derneği ( PERYÖN ) ve KPMG Türkiye tarafından yapıldı. Bu yapılan araştırmayla 2019 zam karneleri belirlenmiş bulundu.
Bu yapılan araştırmaya katılan katılımcıların yüzde 39´unu çok uluslu şirketler oluşturuyor. Bu araştırmaya göre kurumların yüzde 95´i 2019´da bir kez zam gerçekleştirmeyi planlıyor. 2018 yılında yüzde 90 olarak gerçekleşen bu zam oranı 2017 yılında yüzde 82 idi.
2019 yılı için şirketlerin bütçelerini hazırladıkları ortalama zam ise yüzde 16,6. Bu rakamı son iki yılla kıyasladığımızda gözle görülür bir artış olduğu dikkatimizi çekiyor. 2019 yılı için öngörülen enflasyon oranı da bu belirlenen rakamlar üzerinde etkili olmakta. Yapılan araştırmada geçtiğimiz iki yılın oranlarına dikkat çekiliyor : 2017 yılında ortalama 9,6 ücret artışı hesaplanırken gerçekleşen oran ortalama yüzde 1,2 seviyesindeydi. 2018 yılında ise hesaplanan ücret artış oranı yüzde 8 ya da 9 iken artış yüzde 10,,8 olarak gerçekleşti.
Unvan bazında ücret artışlarına bakacak olursak tüm unvanlarda geçen seneye nazaran gözle görülür bir artış dikkat çekiyor. Toplam ücretlendirme paketinin önemli bir parçası olan ikramiye ve prim uygulamalarına bakacak olursak, araştırmaya katılan şirketlerin yarısı şu an mevcut olan sistemlerinde bir değişiklik olmayacağını söylerken, katılımcıların yüzde 20,9´u ise zaten böyle bir uygulama yapmadıklarını belirtiyor.
Araştırmanın bir diğer dikkat çekici yönü ise, birçok şirketin ikramiye ve prim ödemelerinde kesintiye gitmeyecek olması olarak görülüyor.
Kurdaki Dalgalanmalar Ücret Artışlarını Etkiliyor
PERYÖN yönetim kurulu başkanı Berna Öztınaz kurumların 2019 yılı için olumlu bir tutum sergilediğinden bahsetti. Berna Öztınaz: ?Araştırmaya katılan kurumların yüzde 95´i, 2019 yılı için yılda bir kez ücret artışı yapacağını belirtti. Önceki yıllardan farklı olarak ekonomik verilere bağlı olarak ücret artış frekanslarının ve oranlarının değişim gösterebileceği de öngörülüyor. Şirketlerin faaliyet gösterdikleri sektör, şirket yapısı ve ülke ekonomisindeki gelişmeler ile küresel ekonomideki dalgalanmalar da ücret artış politikalarını etkileyen faktörler arasında. Bazı şirketler yıllık toplam ücret artış oranını ikiye bölerek, bazıları ise ek enflasyon artışı yaparak 2019 enflasyon ile mücadele hareketlerini belirleyecek. Şirketler yıl ortasından sonra gerçekleşen ekonomik gelişmelerde dümeni hızlı çevirmekte imtina edip, ücretler konusunda daha temkinli bir yönetim yaklaşımı sergileyebilir. Çalışan bağlılığını öncelikleri arasına alan şirketlerin bütçeledikleri artışın altına inmeyeceğini tahmin ediyoruz. Ücret artış oranlarını 2019 yılında en çok etkileyecek unsurların enflasyon baskısı ile döviz kurlarındaki dalgalanmalar olacağı aşikâr. Bu nedenle gerçekleşecek ücret artışlarında herhangi bir değişiklik olup olmayacağını önümüzdeki yılın raporunda hep birlikte göreceğiz? dedi.
Zamlar Yılın İlk Çeyreğinde Gerçekleşecek
Araştırmadan ortaya çıkan bir diğer dikkat çekici veri ise zamların zamanlaması oluyor. Araştırma sonuçları, tek frekans halinde gerçekleşecek olan zamların maaşlara yansımasının yılın ilk çeyreğinde olacağını söylüyor. Kurumların yüzde 75´i 2019 zammını Ocak-Mart ayında yapmayı planlarken, yüzde 15´i Nisan-Haziran gibi, yüzde 7´si ise Temmuz-Eylül ve yüzde 3´ü de Ekim-Aralık arasında yapmayı planlıyor.
2017´de kurumların yüzde 79´unun ve 2018 yılında ise 72,6´sinin zammı ilk çeyrekte yapmayı tercih ettiğini anlatan Öztınaz, ?Önceki yıllardan farklı olarak bu yıl çalışan bağlılığını göz önünde bulunduran şirketlerin bir enflasyon düzenlemesi yapması söz konusu olabilir? dedi.
Yan Haklarda Değişiklik Bulunmazken, Performans Primi Artıyor
Geçen sene de olduğu gibi bu sene de çalışanlara verilen yan haklarda ilk sırayı yüzde 69 oranıyla sağlık sigorta alıyor. İkinci sırada bulunan şirket aracı ise geçen sene yüzde 51,58 oranına sahipken bu sene yüzde 61,8´e yükseldi. Ancak araştırmanın verilerine göre eğer 2019 yılında döviz kurlarındaki bu dalgalanma devam ederse, şirketler çalışanlarına yan hak olarak leasing maliyetleri yüksek araç tahsis etmek yerine düşük maliyetli yan haklara yönelebilir.
Kısa dönemli teşvik/performans primi ise geçen yıllara oranla artış göstermeye devam ediyor ve payını yüzde 53,6´ya yükseltiyor. Kısa dönemli teşvik/performans primi 2018 yılında yüzde 45,6, 2017 yılında ise yüzde 42,9´du.
Rapora göre çıkan sonuçlardan biri de yan hakların şirket maliyetlerine etkisini dikkate alarak artış hesaplamayan şirketlerin bu yıl daha da arttığı. Geçen sene değişiklik yapmayacaklarını belirten şirketlerin oranı yüzde 61 iken bu sene için oran yüzde 67´ye yükselmiş halde. Yan hak uygulamasına sahip olmadığını söyleyen kurumların oranı ise bu sene yüzde 7´den yüzde 10´a yükselmiş durumda.
