Yazar: Mehlika Akgün
KGMG Türkiye, günümüzde kadınların siyasal, ekonomik ve toplumsal alanlarda pozisyon değiştirmesinden yola çıkarak, iş hayatında kadının yerini araştırdı. ?´Kilidi Kırmak´´ adı verilen araştırmanın sonuçlarına göre, Türkiye´de toplumsal cinsiyete dayanan zihniyet kalıpları değişim göstermedikçe, kadın yöneticilerin çoğalması ne yazık ki zor.
KPMG Türkiye´nin kadınların siyasal, ekonomik ve toplumsal alanlarda pozisyon değiştirmesinden, ?´Ne pozitif ne negatif, her türlü ayrımcılığa karşı olan bir iş dünyası´´ sloganıyla yürütülen ve 15 ay boyunca devam eden ?´Kilidi Kırmak´´ araştırmasının sonuçları açıklandı. Yapılan basın toplantısında konuşma yapan KPMG Türkiye Başkanı Murat Alsan, dünyada ve Türkiye´de kadınların iş dünyasında daha aktif olduğunu, karar verici konumuna yükseldiğini, şirketlerin yönetim departmanında artık daha çok kadının olduğunu belirtti. Yapılan araştırmayla ilgili bilgi veren Aslan, ?´Bu araştırma; dünyadaki ve Türkiye´deki kadınların savaştığı ?mit´leri, karşılarına çıkan/çıkarılan engelleri birer birer aşarak nasıl ?başardıklarını´ anlatıyor. Özellikle Türiye´deki çalışan kadınların, yönetici pozisyonuna yükselirken yaşadığı şeyler, karşı karşıya kaldıkları problemler hakkında samimi ve önemli ayrıntılar barındırıyor. Kısaca bahsedecek olursak, kadın yöneticiler, erkek egemen iş dünyasında bir çok toplumsal önyargıyla mücadele etmek zorunda kalıyor. Yönetici pozisyonuna geçerken yükselen bariyerler, motivasyonu ortadan kaldırabiliyor ya da kadın bulunduğu konumda tutunabilmek için bir erkekten daha fazla çaba gösteriyor.´´ dedi.
?´İş hayatında ?mutlak cinsiyet eşitliğini´ savunuyoruz.´´
KPMG´de, iş dünyasında mutlak cinsiyet eşitliğinin savunulduğunu ve kadının ?´kadın´´ olarak değil de insan olarak görüldüğünü söyleyen Murat Alsan, ?´Durum tespiti yapmak, bundan hareketle ?mit´lerin önünde bulunan perdeyi biraz aralamak, yaşanan şeyleri söylenebilir hale getirmek, teşhis koyup çözüm bulmaya çalışmak, tavsiyelerde bulunmak ve en önemlisi de kendi duruşumuzu arttırmak için bu araştırmayı sizin dikkatinize sunuyoruz.´´ dedi. Alsan, araştırma sırasında Türkiye´deki büyük şirketlerin kadın ve erkek yöneticileriyle yapılan görüşmelerden de söz ederek, ?´Bu görüşmeler, yönetici bölümündeki kilitlerin nasıl kırıldığını aydınlattı. Bu yüzden, kadın yöneticilerin başarı öykülerinin arkasındaki sebeplerin açık bir şekilde konuşulmasını önemsiyoruz. Şuna inanıyoruz ki, kilitleri kırmayı başaran kadın yöneticiler, pek çok kadın çalışanın da önünü açacak. Onlara verilen destek ve önlerine konulan engeller, iş dünyasındaki toplumsal cinsiyete dayanan zihniyet kalıplarının değişmesi için anahtar olabilir.´´ dedi.
Başkan Alsan, rapor sonucunu ?´Ülkemizdeki kadınlar, hem kendi bakış açılarını hem de toplumun bakış açısını değiştirerek, iş yaşamında yönetici pozisyonuna yükselebilirler. Hatta, bu bakış açılarını değiştirmek zorunda olduklarını söyleyebiliriz. Kadının iş dünyasında kalmasını kolaylaştıran yasal düzenlemeler yeterli değil ama dahası, mevcut yasalar da tam manasıyla uygulanmıyor. Çünkü esas sorun yasalardan daha çok, anlayışta.´´ diyerek özetledi.
?´Engeller değişmedi.´´
Basın toplantısında söz alan KPMG Türkiye Denetim Bölümü Başkanı ve Şirket Ortağı Nesrin Tuncer ise, bu araştırmayı yapmayı nasıl kararlaştırdıklarını şu şekilde anlattı: ?´KPMG´nin küresel ağında yapılan ?´Cracking the Code´´ araştırmasının evrelerini takip ederken, Türkiye´deki yönetici pozisyonunda bulunan kadınların basamakları çıkarken yaşadığı şeyleri tartıştık ve iş dünyasında kadının karşısına çıkan/çıkarılan engellerin 30 yıldır değişim göstermediğini, sadece sorunların biçiminin değiştiğini ama özlerinin aynı kaldığını gördük. 30 yıl demek, bir nesil demek. Bu araştırmanın Türkiye ayağını gerçekleştirirken, bizden sonra gelecek neslin bir 30 yıl daha kadının annelik hakkını, kreş sorununu, kadınların erkeklerle aynı işi yapmalarına rağmen daha az para kazanmasını konuşup tartışmaması için bir yol açmayı amaçladık. Hizmet vermeye başladığı günden bu güne kadar anlayışıyla, duruşuyla, uygulamalarıyla ?iş hayatında kadın´ kavramını yaşamın olağan akışından kabul eden, kilidi kıran ancak sırf kadın olduğu için negatif veya pozitif hiçbir ayrımcılıkla karşı karşıya gelmeyen kişilerin çalışmakta olduğu KPMG örneğinin, içinde bulunduğumuz iş dünyasında çoğalması, en büyük temennimiz.´´
Nesrin Tuncer, ILO´nun 2017 verilerine göre Türkiye´deki kadın istihdam oranının artış gösterdiğine ama orta ve üst düzey kadın yönetici sayısında paralel bir artış olmadığını vurgularken, ?´Yaygın değerlendirme şu: Kadın istihdamı artış gösterirken kadın hem iş hem de ev sorumluluğunu üstleniyor. Yani kadınlar çalışırken evdeki sorumluluklarıyla alakalı yeteri kadar destek alamayınca yükselme hedeflerini hayatlarından çıkararak iş yaşamını aktif olarak sürdürmekle yetiniyorlar.´´ şeklinde konuştu.
Araştırma sonuçlarına göre, kadınların yönetici olmasının önündeki engeller şunlar:
Kadınların büyük bir koşullanmayla daha baştan yöneticilik için düşünülmemesi
Kadının kendini şartlaması sonucu yöneticiliği hedefleri arasına koymaması
Çalışan kadının anneliğinin bir engelmiş gibi görülmesi
Doğum sonrası izne çıkan annenin verdiği aranın zaman kaybı şeklinde değerlendirilmesi
Kadınların işe alımı sırasında veya yönetici pozisyonuna getirilmeleri düşünülürken ?´Evli olması veya anne olması yoğun çalışmasına ya da seyahat etmesine engel teşkil edebilir.´´ önyargısının akıllarda var olması.
Nesrin Tuncer, şu şekilde devam etti: ?´İş dünyasındaki kadınların sayısı hızlı bir şekilde artıyor ancak yönetici pozisyonundaki kadın çalışan oranı oldukça az. Kadınların üst düzey yönetici pozisyonlarına yükselmeleri sırasında karşı karşıya kaldıkları engeller, cinsiyet ayrımcılığı ile ilgili en sık rastlanan örnekler arasında yer alıyor. Yönetim literatüründe ?cam tavan´ olarak geçen ve görünür olmayan bariyerler, toplumdaki ?cinsiyet´ temeline dayanan düşünce kalıpları, kadınların yönetim pozisyonuna yükselmelerinin önündeki en büyük engellerdir. Bunlar, kadınların yeteneklerine bakılmaksızın ilerlemelerine engel olan, açık bir şekilde görülmeyen ve ifade edilemeyen engellerin sebebi olarak bilinmekte. Bu durum, hem kadınların kariyer ilerlemelerine olumsuz etki ediyor, hem de yönetimde ciddi problemlere yol açıyor. Sonucunu, ?Zihinlerdeki cam tavanları acilen yıkmak gerekiyor.´ şeklinde özetleyebileceğimiz araştırmanın, en kısa zamanda kadınların iş dünyasında karşılarına çıkan kilitli kapıların açılmasında anahtar olmasını temenni ediyoruz.´´
Eğitim ve farkındalık şart
?´Kilidi Kırmak´´ araştırmasının sonuç kısmında şu öneriler var:
Kadınların erkeklerle eşit eğitim fırsatlarına ve eşit haklara ulaşımının sağlanması
Kadınlara; sağlık, siyaset ve kamu yaşamına katılmada öncelik verilmesi
Kadınların rol ve sorumluluklarıyla ilgili olan olumsuz kalıp ve yargılarla savaşılması
Aile yaşamındaki sorumlulukların paylaşılması
Aile içinde kararların hep birlikte alınması
Hak ve sorumluluklar konusunda eşitlik
Ailede kız ve erkek çocukların birbirinden ayrılmaması, eşit davranılarak yetiştirilmesi
Kadınların toplumda görev sahibi olmasının sağlanması ve destek verilmesi, kadın istihdamının çoğaltılması, kadının çalışma yaşamıyla iş yaşamının örtüşmesinin sağlanması
Kadına şiddetin engellenmesi
Ayrımcılığın yasaklanarak, ayrımcılıkla mücadele konusunun üzerine gidilmesi ve geliştirilmesi
Kadınlara, erkeklerle eşit fırsatlar sağlanması
Eşitlik oluşturulana kadar kadınlara öncelik tanınması
Hazırlanmış olan rapor, yönetim departmanında kadın temsilini arttırmak için bazı tavsiyelerde bulunuyor:
Farkındalık eğitimlerine katılım gösterilmesi
İşe alım sürecinde fırsat eşitliğine önem verilmesi
Her yönetim düzeyinde cinsiyet dağılımının eşitliğini sağlamaya destek olunması
Cinsiyet dağılımında eşitsizliğin hakim olduğu iş alanlarının incelenmesi
Gelişim planlama ve uygulamalarında eşit avantaj sağlanması
?´Eşit işe eşit ücret´´ politikasının benimsenmesi
İşyerinde cinsiyet eşitliğinin pekişmesine olumlu etki edecek uygulamalara destek verilmesi
Sözlü, yazılı ve görsel iletişimler sırasında cinsiyet duyarlılığına özen gösterilmesi
